Hizmet pasaportu, devlet adına yurt dışında görev yapacak kişilere, görevleri nedeniyle verilen bir pasaport türüdür. Bu diplomatik pasaport yalnızca görev sürelerini kapsayacak şekilde verilir. Pasaport sahibi kişi, ilgili ülkeye vize almadan giriş yapabilir. Hususi idareler veya belediyeler talep ettiği takdirde verildiğini belirtmek mümkündür.
Görev süresi boyunca kullanılabilen pasaport, sürenin bitmesi halinde kullanıma kapatılır. Bu nedenle görevin tamamlanmasını takip eden süre içinde pasaportun ilgili birimlere iade edilmiş olması gerekir. Fakat kişinin hizmet pasaportu alabilmesi için çeşitli şartları yerine getirmesi gerekir. Peki, gri pasaport nedir, avantajları nelerdir, nasıl alınır?
Hizmet pasaportu; genel olarak yeşil ve siyah pasaportu olmayan devlet çalışanlarına verilir. Pasaportun alınabilmesi için çeşitli koşulların yerine getirilmesi gerekir. Bu nedenle pasaportun kimlere verildiğinin biliniyor olması önemlidir. Hizmet pasaportu alma hakkı olan görevli ve yakınlarını şu şekilde sıralamak mümkündür:
Hususi idareler, belediyeler ve hükümet tarafından yurt dışında çalışmakla görevlendirilmiş kişiler,
Pasaport alan kişilerin eşleri,
Türk Kızılay Cemiyeti ve Türk Hava Kurumu tarafından yurt dışında çalışmakla görevlendirilmiş kişiler,
Pasaport sahibi kişilerin, 25 yaşından büyük olmakla birlikte bedensel ya da engeli bulunan ve henüz evlenmemiş ve çalışmayan çocukları,
Türkiye Cumhuriyeti’nin de bir üyesi olduğu milletlerarası kuruluşlarda Türkiye Cumhuriyeti’ni temsil etmekte olan ve bu kuruluşlarda memur statüsünde yer alan çalışanlar,
Gri pasaport sahibi kişilerin 18 yaşını doldurmamış çocuklarının tamamı.
Yukarıda sayılan kişiler, belirli şartları karşıladıkları takdirde görev pasaportu alabilirler. Belirli şartların karşılanmaması halinde ise pasaportun çıkması mümkün olmayacaktır. Bu nedenle pasaportun kimlere verildiği ve hangi koşullar yerine getirildiğinde pasaportun çıktığı hakkında daha fazla bilgi edinilmesi oldukça önemlidir.
Hizmet pasaportu, çeşitli avantaj ve dezavantajları bünyesinde barındırır. Pasaportun sunduğu en önemli avantaj, kişinin görev süresi boyunca belirli ülkelere çok daha kolay giriş çıkış yapabilmesidir. Avantaj olarak değerlendirilebilecek diğer durumlar genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:
Birçok ülkeye vizesiz giriş olanağı sunar. Bunun yanı sıra vize alınması gerektiği durumlarda işlemler oldukça hızlı ve pratik bir şekilde halledilir.
Yalnızca defter bedeli ödenir.
Pasaport sahibi kişilerin eşleri ve çocukları da belirli şartların gerçekleştirilmesi durumunda ilgili pasaporttan yararlanabilir.
Resmi görevlerde yurt dışına çıkmayı kolaylaştırır.
Özellikle resmi görevleri nedeniyle sık sık yurt dışına çıkması gereken kişiler için bu tür pasaport oldukça avantajlıdır. Bununla birlikte pasaportun çeşitli dezavantajları olduğunu da söylemek mümkündür. Bu tür bir pasaport, kişisel amaçlarla kullanılamaz. Bu nedenle turistik seyahatlerde geçerli değildir. Gri pasaportun dezavantajları şöyle listelenebilir:
Görev pasaportu olduğundan sınırlı bir süre kullanılabilir.
Yeşil pasaport kadar geniş bir vize avantajı sunmaz.
Başvuru ve yenileme işlemlerinde çok daha karmaşık bir süreç ortaya çıkabilir.
Yalnızca daha önceden belirlenmiş ülkelere seyahat gerçekleştirilmesini sağlar. Bu ülkeler Avrupa, Amerika başta olmak üzere farklı kıtalarda yer alır. Fakat pasaportun geçerli olduğu ülkeler, yapılan yasal anlaşmalara göre değişiklik gösterebilir.
Gri pasaportun sahip olduğu dezavantajlar olmasına rağmen görev süresi boyunca çok daha rahat seyahati mümkün kıldığı için avantajlarının ön planda yer aldığını belirtmek mümkündür.
Hizmet pasaportu için başvuru işlemlerinin İçişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından koordine edilen sistem dahilinde gerçekleştirildiği bilinir. İlgili web sitesinde, pasaport randevu sayfasından randevu tarihi alınır. Ardından İlçe Emniyet Müdürlüğü’ne gidilerek pasaport için gerekli olan işlemler gerçekleştirilir.
Hizmet pasaportu alınabilmesi için birtakım belgelerin ilgili kurumlardan alınmış olması oldukça önemlidir. Pasaport başvuru sürecinin başlatılabilmesi için gerekli olan belgeler şu şekildedir:
Nüfus cüzdanı aslı,
Hizmet pasaportu talep formu,
Sağlık kurulu raporu,
Öğrenciler için öğrenim belgesi,
2 adet biyometrik fotoğraf,
Pasaport defter bedeli dekontu,
Reşit olmayan kişiler ya da engelli bireyler için muvafakatname.
Bu tür belgelerin tamamının, pasaport başvurusunda geçerli olabilmesi için doğru ve eksiksiz bir şekilde temin edilmiş olması gerekir. Dolayısıyla belgelerde eksiklik bulunması halinde başvuru sürecinde çeşitli sorunlar ortaya çıkabilir.
Kişiye atanan görev boyunca kullanılabilen hizmet pasaportunun toplamda ne kadar süre geçerli olduğu değişiklik gösterebilir. Fakat genellikle pasaport 5 yıllık çıkarılır. Görevin tamamlanması sonrasında pasaportun alınan kuruma geri verilmesi gerekir.
Diğer pasaport türlerinde olduğu gibi hizmet pasaportu için de başvuru sonrasında pasaportun çıkması için belirli bir süre geçmesi gerekir. Başvurunun tamamlanması halinde genellikle 3 ila 5 gün içinde pasaport elinize ulaşacaktır. Hizmet pasaportu, birçok pasaport türüne göre son derece hızlı bir şekilde çıkar.
Hizmet pasaportu avantajları arasında, pasaport başvurusunda herhangi bir harç bedeli ödenmemesi önemli bir yer tutar. Bu nedenle işlem sırasında sadece defter bedeli ödemeniz yeterlidir. Böylece toplam başvuru ücreti diğer pasaport başvurularından çok daha uygun olacaktır. Pasaport başvurusunda ödenmesi zorunlu olan defter bedeli ücreti her yıl değişiklik gösterir. Dolayısıyla güncel ücretler üzerinden ödemenin yapılması gerekir.
Kurumsal seyahat süreçlerini dijital olarak, kolayca yönetmenizi sağlayan Bizigo, pasaportunuzu aldıktan sonra tüm seyahat adımlarını tek bir platform üzerinden planlayabilmenizi sağlar. Bizigo, masraf yönetiminde de şirketlerin yanındadır. İşletmelerin ve girişimcilerin masraf yönetimi konusunda süreci çok daha iyi yönetebilmesini sağlayan Bizigo, deneyimli ekibi ile eksiksiz, profesyonel destek sunar. Uzun ve karmaşık olabilen masraf işlemlerinin dijitalleşmesine katkıda bulunan Bizigo, masraf kalemlerinin tek bir platform aracılığıyla yönetilmesini sağlar.
Hizmet pasaportu ile gidilebilecek ülkeler oldukça fazladır. Pasaport sahibi kişiler şu kıta ve ülkelere iş seyahati gerçekleştirebilir:
Afrika: Hizmet pasaportu ile Tunus, Güney Afrika Cumhuriyeti, Cezayir, Cibuti, Botsvana, Tanzanya, Mısır ve Ruanda başta olmak üzere çok çeşitli Afrika ülkelerine seyahat etmeniz mümkündür.
Avrupa: Gri renk pasaportu bulunan kişilerin gidebilecekleri Avrupa ülkeleri oldukça fazladır.
Avusturya, Almanya, Belçika, Bulgaristan, Bosna Hersek, Yunanistan, Macaristan, Ukrayna, Kosova, İzlanda, İtalya, İsviçre, İspanya ve Fransa ile Hollanda; gidilebilecek Avrupa ülkeleri arasında yer alır.
Amerika ve Karayipler: Pasaport dahilinde Amerika ve Karayipler’de gidilebilecek ülkelerden bazıları şu şekildedir: Venezuella, Küba, Peru, Honduras, Bolivya, Belize ve Surinam.
Asya ve Uzak Doğu: Singapur, Maldivler, Moğolistan, Gürcistan, Tayland, Filipinler, Türkmenistan, Çin Halk Cumhuriyeti başta olmak üzere Asya ve Uzak Doğu’da bulunan çeşitli ülkelere gri pasaport ile seyahat edilebilir.
Belirtmek gerekir ki, ülkelerin politik durumları, pasaportun geçerliliğini belirleyen önemli kriterler arasında yer alır. Dolayısıyla, hizmet pasaportu ile seyahat edilebilecek ülkeler zaman zaman değişiklik gösterebilir.
Hizmet pasaportu kullanılarak turistik gezi yapılması mümkün değildir. 5682 sayılı Pasaport Kanunu gereğince resmi görevlerde ya da hizmet amaçlı olacak şekilde kullanıma açılan pasaport, kişinin görev süresi tamamlandıktan sonra kullanıma kapatılır. Belirlenen sürenin bitimi ile birlikte kişinin pasaportu ilgili kuruma vermesi gerekir.