IATA Nedir?
12.06.2024Küresel hava taşımacılığında kargo ve yolcu taşıma tarifelerini denetleyen yetkili kurum, International Air Transport Association; yani Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’dir. IATA nedir sorusuna yanıt olan bu birlik, hava taşımacılığı alanında standartları belirleyen ve sektöre rehberlik eden temel kuruluştur. Belirlediği hedefler doğrultusunda teknoloji ve inovasyon öncülüğünde ilerleyen IATA, dünya üzerinde bini aşkın acente ile ortak olarak faaliyetlerini yürütür.
IATA Sertifikası Nedir?
IATA sertifikası, yaklaşık 900 ayrı kuralın yerine getirilmesiyle verilen prestijli bir belgedir. Bu belge, hava yolu şirketlerinin uluslararası arenada güvenlik ve hizmet kalitesi standartlarını karşıladığını kanıtlayan önemli bir göstergedir. Ücretleri her yıl değişen ilgili belge, hava yollarının sürekli olarak yüksek standartlara uyumlu kalmasını sağlar.
IATA Ne İşe Yarar?
IATA, havacılık sektöründe uçuş politikalarının şekillendirilmesine yardımcı olur. Yolcuların yüksek hız, güvenlik, uygunluk, verimlilik ve sürdürülebilirlik standartlarına uygun hizmet almasını hedefler. Bu bağlamda ilgili kurumun temel işlevleri şunlardır:
Adil Rekabet Ortamı Oluşturmak: Hava yolu şirketleri arasında adil bir rekabet ortamının oluşmasına katkı sağlar, sektörde sürekli gelişimi destekler.
Yük Taşıma Prosedürlerini Belirlemek: Taşımacılıkta etkinlik ve güvenlik sağlamak için gerekli prosedürleri belirleyerek bu süreçleri denetler.
Sektör Politikasını Şekillendirmek: Üye ülkelerle düzenlenen seminer ve kongrelerde sektörün karşılaştığı sorunları tartışarak çözümler üretir. Havacılık politikasında risk yönetimi stratejilerinin oluşturulmasına katkıda bulunur.
Firmalar Arası İş Birliğini Teşvik Etmek: Hava yolu şirketleri arasında iş birliğini artırarak sektördeki yeniliklerin ve en iyi uygulamaların paylaşılmasını sağlar.
Teknolojik Gelişmeleri Desteklemek: Şirketlerin hava yolu sektöründe meydana gelen teknolojik gelişmeleri yakından takip etmelerini ve bu tür inovasyonlardan faydalanmalarını teşvik eder. Yükselen 2024 iş seyahati trendleri ile gücüne güç katmak isteyen şirketlere öncülük eder.
Denetim ve Uyumluluk: IATA, hava yolu şirketlerinin belirlenen standartları yerine getirip getirmediğini denetler. Bu sayede kargo ve yolcu taşımacılığının verimli ve güvenli bir şekilde sürdürülmesini sağlar.
IATA, bu işlevleri ile havacılık sektöründe kalite standartlarının sağlanmasına öncülük eder. Küresel havacılık endüstrisinin güvenli ve verimli bir yapıya sahip olmasında kritik bir rol oynar.
IATA’nın Görevleri Nelerdir?
IATA, yalnızca hava yolu taşımacılığını değil, tüm dünya vatandaşlarının faydasına olan ulaşım koşullarını geliştirmeyi hedefler. Sağladığı destekler ile yolcu ve kargo taşımacılığının sorunsuz ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesine katkıda bulunur. Kurumun temel görevleri şu şekilde sıralanabilir:
Bilet fiyatlarının belirlenmesi ve denetlenmesi konusunda önemli bir rol oynar. Hava yolu şirketleri için masraf yönetimi ve fiyatlandırma politikalarının adil ve şeffaf olmasını sağlar.
Acenteler ve hava yolu şirketleri arasındaki seyahat yönetimi ilişkisi kapsamında komisyon oranları ve hizmet ücretlerinin düzenlenmesi, IATA'nın sorumluluk alanına girer. Kurum, sektör içindeki mali işlemlerin düzenli ve adil olmasını temin eder.
IATA, global hava yolu taşımacılığı standartlarını belirleyerek sektörde uyum ve kaliteyi artırır. Bu standartlar, yolcuların ve kargoların güvenli bir şekilde taşınmasını sağlar.
Yük taşımacılığında kullanılan prosedürlerin ve kuralların belirlenmesi, IATA’nın önemli görevlerinden biridir. Bu hizmeti kargo taşımacılığının verimli ve güvenli bir şekilde yapılmasını garanti eder.
IATA, havaalanı terminallerinin tasarımı ve işletilmesi için standartlar geliştirir. Yolcu deneyimini iyileştirir ve operasyonel verimliliği artırır.
Havalimanlarında ve hava yolu operasyonlarında kullanılan ekipmanların standardizasyonu, IATA’nın görevleri arasında yer alır. Birlik, tüm sektör oyuncuları için uyumlu ve güvenli operasyonlar sağlar.
IATA, sektör içi iş birliğini teşvik ederken yeni teknolojilerin entegrasyonunu ve etkili çözümlerin benimsenmesini de destekler. Bu şekilde dünya genelinde hava yolu taşımacılığının sürdürülebilir bir şekilde büyümesine ve gelişmesine katkıda bulunur.
IATA Kodları Nasıl Belirlenir?
IATA, havayolu ve havalimanları için üç harften oluşan kodlar atayarak uluslararası havacılık sektöründe standart bir iletişim dili oluşturmuştur. Bu kodlar, hava yolu şirketlerinin ve havalimanlarının tanımlanmasında kullanılır.
Türkiye’deki Havalimanlarının IATA Kodları
IATA kodu; hava yolu şirketlerinin rezervasyon, iletişim, planlama, bilet kesme ve kargo belgeleme gibi süreçlerinde önemli bir rol oynar. Bilet kesme işlemlerinde standart bir prosedür sunarak yolcuların işlemlerini kolaylaştırır. Milyonlarca yolcunun ulaşımını sağlayan IATA Türkiye havalimanı kodları ise şu şekildedir:
Adana-Şakirpaşa Havalimanı - ADA
Balıkesir Koca Seyit Havalimanı - EDO
Dalaman Havalimanı - DLM
İzmir Adnan Menderes Havalimanı - ADB
Sabiha Gökçen Havalimanı - SAW
Samsun Çarşamba Havalimanı - SZF
İstanbul Yeni Havalimanı - ISL
IATA aynı zamanda uçuşlarda her bagaja özel bir etiket kodu oluşturur. Bu kodlar, bagajların takibini kolaylaştırarak kaybolma riskini azaltır.
IATA Kuruluşu ve Tarihi
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği, 1945 yılında Küba'nın başkenti Havana'da kurulmuştur. İlk olarak 31 ülkeden 57 üyesi olan birlik, o dönemde yalnızca Avrupa'daki hava yolu şirketlerini bünyesinde barındırıyordu. Ancak 1939'da Pan American Airways’in katılımıyla kıtalar arası bir kimliğe bürünmüş ve zamanla üye sayısını artırarak küresel bir organizasyon hâline gelmiştir. Günümüzde 120 ülkeden 290 üye hava yolu şirketiyle dünya genelinde faaliyet göstermektedir.
IATA'nın kuruluş amacı, havacılık sektöründe güvenilir ve ekonomik bir iş birliği ağı oluşturarak tüketici lehine hizmetler sunmaktır. Kuruluş, hava yolu taşımacılığında teknik ve hukuki sistemler kurarak uluslararası havacılık faaliyetlerinde tüketiciyi koruyan düzenlemeler yapmaktadır. Bu uzun geçmiş ve birikim, IATA'yı havacılık sektöründe vazgeçilmez bir otorite hâline getirmiştir.
IATA’nın Çevre Politikası Nedir?
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği, çevre koruma ve sürdürülebilirlik konularında önemli adımlar atmaktadır. Üyeleri ile daha temiz ve daha yeşil bir havacılık endüstrisi oluşturmak için kararlılıkla çalışır.
Birlik, 2009-2020 yılları arasında yakıt verimliliğini her yıl %1,5 oranında artırmayı hedef olarak belirlemiştir. Bu hedef, havacılık sektörünün karbon ayak izini küçültmek ve enerji verimliliğini artırmak için atılmış önemli bir adımdır. 2020 sonrasında ise havacılıktan kaynaklanan karbon emisyonlarına üst sınır getirilmesi kararlaştırılmıştır. Bu adım, hava yolu şirketlerinin karbon salınımını belirli bir seviyede tutarak daha çevre dostu operasyonlar yürütmesini sağlamaktadır.
Uzun vadede IATA’nın en iddialı hedefi ise 2050 yılına kadar havacılıktan kaynaklanan net karbon emisyonlarını 2005 seviyelerine kıyasla %50 oranında azaltmaktır. Bu hedef, havacılık sektörünün daha sürdürülebilir bir geleceğe katkı sağlaması açısından kritik bir öneme sahiptir. IATA, bu hedeflere ulaşmak için yenilikçi teknolojiler, alternatif yakıtlar ve operasyonel iyileştirmeler üzerinde çalışmaktadır.
