Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) Nedir?

KKDF fon sistemi, ülkemizde 1988 yılından beri uygulanır. Bankalar tarafından tahsil edilen bu kaynak, genel bütçeye gelir olarak kaydedilir. Böylece kamu hizmetlerine katkı sağlar. Üstelik ihracatı ve yatırımları destekleyerek ekonomik büyümeye de katkıda bulunur. Ayrıca bankaları belirli sektörlere yönlendirerek ekonomik kalkınmayı teşvik eder, kredi maliyetlerini düşürür. Ek olarak, ulusal düzlemde para ve kredi politikalarının etkin bir şekilde yürütülmesini sağlar. İthalatın ve kredilerin teşvik edilmesi veya caydırılması amacıyla fon oranlarında değişiklikler yapılabilir.

Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu, Türkiye'de çeşitli finansal işlemler üzerinden tahsil edilen bir fon türüdür. Tüketici kredilerinden ithalata ve yurt dışı finansmanlarına kadar geniş bir yelpazede uygulanır. Fon hesaplanırken izlenen yol ise aşağıdaki gibidir:

Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu, Türkiye'nin ekonomik büyümesini destekleme noktasında önemli bir role sahiptir. Dolayısıyla fonun uygulanması ve hesaplanması, farklı sektörlerde faaliyet gösteren bireyler ve kurumlar için önemli bir konudur. Yukarıda açıklanan farklı hesaplama yöntemleri, fonun genel işleyişi hakkında daha iyi bir anlayış sağlar.

Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu, Türkiye'de 1970'lerin sonu ve 1980'lerin başındaki ekonomik zorlukların bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bu dönemde petrol fiyatlarının ani yükselişi, ekonomiyi olumsuz etkileyerek krize sürüklemiştir. Yüksek enflasyon, işsizlik ve döviz rezervlerindeki erime gibi sorunlarla karşılaşılır. Bu zorlukların üstesinden gelmek ve ekonomiyi yeniden canlandırmak için 1980 ve 1984 yılları arasında çeşitli politikalar ve önlemler alınmıştır.

Bu politikaların odak noktasında, enflasyonun azaltılması, ihracatın ve yatırımların teşvik edilmesi ve iç tasarrufların artırılması yer alır. Bu doğrultuda KKDF'nin kuruluş amacı da belirlenmiştir. Bakanlar Kurulu tarafından 13 Aralık 1984 tarihinde T.C. Merkez Bankası nezdinde KKDF'nin kurulmasına karar verilmiştir. Bu fon, ihracatı ve yatırımları desteklemek amacıyla kaynak kullanımını teşvik etmek ve banka kaynaklarını belirli sektörlere yönlendirmek için oluşturulmuştur.

Daha sonra KKDF'nin esas ve şartları, Bakanlar Kurulu tarafından yeniden düzenlenmiş; 26 Ağustos 1989 tarihinde yayımlanan 6 sıra numaralı KKDF Tebliği ile belirlenmiştir. Buna göre fonun temel kuruluş amacı; ekonomik dengenin sağlanması ve kalkınmanın desteklenmesidir.

KKDF mükellefleri; finans kurumları, finansman şirketleri ve vadeli ithalat erbaplarıdır. Bu kurumlar veya bireyler, KKDF'ye tabi olan işlemler üzerinden yapılan fon kesintisini ödemekle yükümlüdür. Fon kesintileri, Türk lirası bazında sunulan kredilerde faiz tahakkukunu takip eden ayın 15. gününe kadar yapılır. Döviz kredilerinde ise finansmanın kullanıldığı tarihi izleyen ayın 15’inde yatırılması gerekir. 

KKDF, amacı doğrultusunda kaynak kullanımını teşvik etmeyi ve ekonomik dengenin sağlanmasına katkıda bulunmayı hedefler. Bu noktada büyük şirketler için Bizigo, işletmelere masraf süreçlerini tek bir platform üzerinden etkin bir şekilde takip etme ve yönetme imkânı sunar.  

Masraf ve seyahat yönetimi süreçlerinde  uçtan uca kurumsal çözümler sunan Bizigo, kaynak kullanımını etkinleştirmenize ve mali kaynaklarınızı daha verimli bir şekilde yönetmenize yardımcı olur.

KKDF kesintisi, kullanılan krediler ve vadeli ithalatlar üzerinden tahsil edilir. İlgili kesinti, özellikle aşağıdaki işlemler üzerinden gerçekleştirilir:

Bu işlemler, KKDF kesintisinin uygulandığı temel alanları oluşturur. Bu kesintiler, genellikle gümrük mevzuatı ile ilgilidir. Yapılan işlemlerin türüne bağlı olarak değişebilir.

KKDF kesintisi, çeşitli işlemler için farklı oranlarda uygulanmaktadır. Örneğin; ithalat işlemlerinde kesinti oranı %6 olarak belirlenmiştir. Bu kesinti oranlarını belirleme yetkisi, Hazine ve Maliye Bakanlığına aittir.

Vadeli ithalat işlemleri, genellikle kabul kredili, mal mukabili veya vadeli akreditif şeklinde gerçekleştirilir. İthalat bedelinin ödeme şekline bakılmaksızın, mal bedelinin gümrük mevzuatında tanımlanan gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihten önce veya tam zamanında transfer edilmesi durumunda kesinti yapılmaz. Ancak bedelin bu tarihten sonra transfer edilmesi durumunda ithalatçı kredilendirilmiş kabul edilir ve kesinti uygulanır.

Ödeme şekline göre gerçekleştirilen ithalatlarda ise mal bedelinin proforma veya kesin satış faturası tarihine bakılmaz. Serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihinden önce veya tam zamanında bankaya yatırıldığının belgelendirilememesi halinde KKDF kesintisi uygulanır.

KKDF kesintisi, genel kural olarak peşin ithalat işlemlerinde uygulanmaz. Ancak vadeli işlemlerde gündeme gelir. Bununla birlikte, Hazine ve Maliye Bakanlığının alacağı kararlara bağlı olarak belirli durumlarda KKDF kesintisi yapılmamaktadır. Bu özel durumları şu şekilde sıralamak mümkündür:

Hazine ve Maliye Bakanlığı kararlarına bağlı olarak hangi ithalat işlemlerinin istisna kapsamına alındığı yukarıdaki maddelerle açıklanmıştır.

KKDF kesintisi; kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekillerine göre yapılan işlemlerde ithalat tutarı üzerinden hesaplanır. Bu durumda ithalat tutarı gümrük beyannamesinde belirtilen teslim şekline göre belirlenir. Teslim şekli CIF değer olarak belirlenmişse bu değer dikkate alınır. FOB olarak belirlendiğinde de aynı şekilde bu değer üzerinden işlem yapılır. İthalat tutarı, kesinti oranı ile çarpılarak KKDF hesaplanır. İşlem, kesintinin yatırıldığı tarihteki Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak Türk lirasına çevrilerek gümrük beyannamesine ilave edilir. 

KKDF kesintisi hesaplaması, şirketlerin masraf yönetimi süreçleriyle doğrudan ilişkilendirilebilir. Özellikle büyük şirketlerin ithalat ve finansman faaliyetleri kapsamında KKDF kesintisi, finansal planlama ve bütçeleme süreçlerinin önemli bir parçası hâline gelir. Şirketler, vergi ve harç ödemelerini doğru bir şekilde hesaplayarak ithalat işlemlerine ilişkin maliyetleri doğru bir şekilde yönetebilir.

Bu noktada işletmelerin KKDF kesintisi gibi masrafları izlemesi, kaydetmesi ve raporlaması için etkili bir masraf yönetim sistemi kullanmaları kritik önem taşır. Kobiler için Bizigo, şirketlerin ithalat işlemlerine ilişkin tüm maliyetleri izlemesine ve raporlamasına olanak tanır. Bizigo ayrıca ödeme süreçlerini otomatikleştirerek finans departmanlarının verimliliğini artırır.

KKDF'ye ilişkin ödemelerin iadesi konusunda belirli şartlar geçerlidir. Ödeme yapıldıktan sonra ithalata izin verilmemesi veya vazgeçilmesi durumunda kesintinin iadesi mümkündür. Ancak daha sonra kesintiden istisna edilen işlemlerde iade söz konusu değildir. 

Malların mahrecine iade edilmesi durumunda ödenen fon kesintilerinin iadesi, belirli esaslar çerçevesinde mümkündür. Ayrıca ithal edilen malların gümrük antreposunda iken hasara uğraması veya sehven mal mukabili olarak beyan edilmesi gibi durumlarda da kesintinin iadesi talep edilebilir.

KKDF'nin iadesi için başvuruda bulunmadan önce ilgili belgeler ve sürece dair prosedürler dikkatli bir şekilde incelenmelidir. Bu noktada gerekliliklerin yerine getirilmesi önemlidir. Başvurular, ilgili vergi dairesi veya gümrük idaresi tarafından kabul edildiğinden süreç bu makamların belirlediği kurallara göre ilerler.