Öğrenci Pasaportu Nedir? Nasıl Alınır?

Türkiye'de öğrenim gören öğrencilere yönelik özel bir pasaport türüdür. Pasaport harcından muafiyet hakkı sağlar. Bu muafiyetle öğrencilerin yurt dışına çıkış maliyetlerinin düşürülmesi hedeflenir. Böylece öğrenciler eğitim, kültürel değişim programları ve araştırma gibi yurt dışı faaliyetlerine daha az maliyetle katılabilir.

Öğrenim gören ve belirli şartları sağlayan öğrenciler bu pasaportu almak için gerekli belgeleri hazırlayarak başvuru yapabilir. Öğrenci pasaportu başvurusunun ilk adımı, aktif olarak öğrenci olduğunuzu gösteren resmî bir öğrenci belgesi almaktır. Bu belgeyi okulunuzun öğrenci işleri biriminden ya da e-devlet üzerinden online olarak temin edebilirsiniz. Bunun akabinde pasaport randevusu almanız gerekir. Pasaport başvuruları, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı il veya ilçe nüfus müdürlüklerinden yapılır.

Harçsız öğrenci pasaportu almak isteyen öğrenciler, pasaport harcından muaf tutulur. Ancak pasaport defter bedelinin ödenmesi gereklidir. Pasaport defter bedeli, yıllık olarak belirlenir. Her başvuru sırasında ödenmesi zorunludur. Bu ödeme bankalar aracılığıyla yapılabilir. Gerekli belgeleri hazırladıktan sonra randevu aldığınız nüfus müdürlüğüne başvurunuzu yapabilirsiniz. Randevu sırasında belgelerinizi yetkililere teslim ettikten sonra da pasaport başvuru süreci başlatılır. Öğrenci pasaportu almak için bu adımları takip ettiğinizde uluslararası seyahatlerde kullanabileceğiniz bir pasaporta sahip olabilirsiniz. E-vize başvuruları gibi yurt dışı seyahatlerinizde kullanmanız gereken ek belgeleri de hazırlayarak seyahatinizi daha sorunsuz hale getirebilirsiniz.

Belirli şartları sağlayanlara pasaport harcı muafiyeti tanınır. Pasaport, yalnızca defter bedelinin ödenmesi şartıyla alınabilir. Pasaport harcı özellikle uzun süreli pasaportlar için ciddi bir maliyet oluşturabilir. Harçsız öğrenci pasaportu almak için öğrencinin belirli koşulları sağlaması gerekir. İlk şart, öğrencinin 25 yaşını doldurmamış olmasıdır. 25 yaşına kadar olan tüm lise, üniversite, yüksek lisans ve doktora öğrencileri bu muafiyetten faydalanabilir.

Öğrenci pasaportu, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı il veya ilçe nüfus müdürlüklerinden alınır. Başvuru işlemleri için öncelikle randevu alınması gereklidir. Randevu işlemi, e-devlet sistemi üzerinden veya Nüfus ve Vatandaşlık İşleri'nin online randevu sistemi aracılığıyla kolayca gerçekleştirilebilir.

Öğrenci pasaportu almak isteyen öğrencilerin hem kimlik bilgilerini hem de öğrenci olduklarını kanıtlayan evrakı başvuru sırasında sunmaları gerekir. Bu belgeler, pasaport işlemlerinin eksiksiz yürütülmesi açısından büyük önem taşır. Öğrenci pasaportu için gerekli evrak şöyle sıralanabilir:

Harç muafiyeti söz konusu olduğunda öğrencilerin sadece pasaport defter bedelini ödemeleri gerekir. Öğrenci pasaportları için genellikle pasaport harcı alınmaz. Ancak her başvuru için pasaport defter bedeli ödenmesi zorunludur. Pasaport defter bedeli her yıl belirli oranlarda güncellenir. Öğrenci pasaportlarının süresi ise 6 aydan 10 yıla kadar değişebilir. Ödenmesi gereken defter bedeli pasaport süresine göre değişmez. 

Bazı özel durumlarda öğrencilere sağlanan harç muafiyetine ek olarak siyah pasaport sahibi olma imkânı da sunulabilir. Siyah pasaport, diplomatik görevlerde bulunan kişiler ve bazen de onların aile üyelerine verilir. Öğrencilerin büyük bir çoğunluğu bu haktan yararlanamasa da belirli görevler kapsamında bu pasaport türü de bir opsiyon olabilir. Siyah pasaportun sağladığı avantajlar arasında vizesiz seyahat imkânı sunan ülkelere giriş kolaylığı bulunur.

Öğrenci pasaportu genellikle 25 yaşına kadar geçerli olacak şekilde düzenlenir. Bu durum; lise, üniversite, yüksek lisans ve doktora öğrencileri için geçerli olan bir uygulamadır. Öğrenci pasaportları genel olarak 10 yıla kadar geçerli olabilir. Ancak öğrenci 25 yaşına kadar bu avantajdan yararlanabilir. Eğer öğrenci 25 yaşını doldurmuşsa pasaport harcı muafiyeti sona erer. Dolayısıyla standart pasaport harçlarına tabi olunur. 25 yaşını doldurana kadar alınan pasaportlar ise süresi dolana kadar kullanılabilir.

Başvurunun akabinde pasaportun teslim süresi genellikle 5 ila 10 iş günü arasında değişir. Ancak bu süre belirli dönemlerde daha uzun olabilir. Özellikle yaz tatili ve sömestir gibi dönemlerde yoğun başvuru sayısı, pasaportun teslim süresini birkaç gün daha uzatabilir. Ayrıca resmî bayramlar ve tatiller de teslimat sürelerini etkileyen faktörler arasındadır. Özellikle sık yolculuk yapıyorsanız seyahat yönetimi süreçlerini iyi planlamasınız. Pasaport teslim sürecini hızlandıracak ipuçları ise şu şekildedir:

Yurt dışında iken pasaportun kaybolması gibi olumsuz bir durumla karşılaşan öğrenciler geçici pasaport başvurusunda bulunabilir. Geçici pasaport; mevcut pasaportun kaybolması, çalınması ya da geçerlilik süresinin dolmuş olması durumlarında kullanılır. Geçici pasaportlar, pasaport yenileme sürecinizi tamamlayana kadar seyahat etmenizi sağlar. Bulunduğunuz ülkedeki Türkiye Konsolosluğu'na başvurarak geçici pasaport alabilirsiniz. Bu belge, ülkenize dönmeniz ya da seyahatinizi tamamlamanız için gerekli süre boyunca geçerli olur.