Tevkifat Sınırı Nedir? Kimleri Kapsar, Ne Zaman Uygulanır?

Tevkifat sınırı, bir ödeme tutarının üzerinde vergi kesintisi yapılmasını zorunlu kılan alt limittir. Bu sınırın üzerinde gerçekleşen işlemlerde, ödeme yapan kurum veya kişi ilgili vergi türüne göre belirlenen oranda kesinti yaparak bu tutarı doğrudan vergi dairesine yatırır. Böylece vergi tahsilatı garanti altına alınır ve kayıt dışı ekonomik faaliyetlerin önüne geçilir.

Tevkifat, kelime anlamı olarak "kesinti" demektir. Vergi sisteminde ise, ödemeyi yapan kişinin, karşı tarafa yapılacak ödeme üzerinden belirli bir oranda vergi kesintisi yaparak bunu vergi dairesine yatırması işlemine denir. Yani verginin, geliri elde eden tarafından değil, ödemeyi yapan kişi ya da kurum tarafından ödenmesi sağlanır. Bu sistemin amacı, vergi tahsilatını garanti altına almak ve kayıt dışılığı azaltmaktır. Özellikle vergi mükellefi olan firmalar için bu uygulama sık karşılaşılan bir yükümlülüktür.

Tevkifat çoğu zaman stopaj ile karıştırılır. Aslında her ikisi de vergi kesintisi anlamına gelir; ancak uygulama alanları farklıdır. Stopaj, genellikle gelir vergisinde maaş, kira gibi düzenli ödemelerden yapılan kesintileri ifade ederken, tevkifat daha geniş bir kapsama sahip olup KDV, SGK primleri gibi farklı vergi türlerinde uygulanabilir.

Tevkifat uygulaması, sadece gelir vergisiyle sınırlı değildir; Katma Değer Vergisi (KDV), SGK primleri ve muhtasar beyannameler gibi farklı vergi türlerinde de karşımıza çıkar. Her bir vergi türünde tevkifatın kapsamı ve oranları farklılık gösterir. Bu nedenle, işlem türüne göre hangi tevkifatın uygulanacağını doğru belirlemek, vergi yükümlülüklerinin eksiksiz yerine getirilmesi açısından oldukça önemlidir.

Katma Değer Vergisi (KDV) tevkifatı, bir mal veya hizmet alımında alıcının, satıcının adına hesaplanan KDV’nin belirli bir kısmını ya da tamamını doğrudan vergi dairesine ödemesi anlamına gelir. Bu yöntem, vergi tahsilatında güvenliği artırmayı ve kayıt dışı ekonomiyi önlemeyi amaçlar. KDV tevkifatı; kamu kurumları, belediyeler, bankalar ve büyük şirketler için Bizigo gibi kurumsal hizmet sağlayıcıları ile çalışan firmalar arasında yaygın olarak uygulanır. Tevkifat oranı, alımın konusuna ve ilgili mevzuata göre farklılık gösterebilir.

Gelir vergisinde tevkifat; serbest meslek ödemeleri, kira ödemeleri, telif gibi ödemeler üzerinden yapılır. Örneğin bir danışmandan alınan hizmet karşılığında ödenen ücretin belli bir oranı gelir vergisi tevkifatı olarak kesilerek, ilgili vergi dairesine yatırılır. Bu tür uygulamalar, masraf yönetimi sistemlerinde doğru muhasebeleştirme açısından büyük önem taşır.

SGK primleri ve çalışan ücretleri üzerinden yapılan vergi kesintileri muhtasar beyanname ile bildirilir. Burada yapılan vergi kesintileri de bir tür tevkifat niteliğindedir. Beyanname sürecinde eksiksiz ve zamanında bildirim yapılması, hem yasal hem de finansal açıdan işletmelerin sorumluluğundadır.

2025 yılı itibariyle tevkifat uygulaması için geçerli olan sınırlar Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından güncellenmiştir. Mal ve hizmet alımlarında tevkifat yapılması gereken alt tutar KDV hariç 2.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu sınırın altındaki işlemlerde tevkifat uygulanmaz. Ancak bu tutar, her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenebileceği için yıl içinde kontrol edilmesi tavsiye edilir.

Tevkifat uygulaması her işletme için geçerli değildir. Aşağıdaki gruplar, tevkifat yapmakla yükümlü sayılır:

Bu kurumlar, hizmet veya mal alımı sırasında tevkifat hükümlerini dikkate alarak ödeme yapmak zorundadır.

Tevkifatlı fatura düzenlerken belirli muhasebe kurallarına dikkat edilmesi gerekir. Öncelikle mal veya hizmetin bedeli KDV hariç olarak yazılır ve ardından toplam KDV tutarı hesaplanır. Uygulanacak tevkifat oranı (örneğin 7/10 veya 9/10 gibi) faturada açıkça belirtilir. Bu orana göre tevkif edilen KDV tutarı, fatura üzerinde ayrı bir satırda gösterilir. Ayrıca faturanın açıklama bölümünde, işlemin tevkifata tabi olduğuna dair bir not yer almalıdır. Bu sürecin doğru şekilde yürütülebilmesi için kullanılan muhasebe sistemlerinin tevkifatlı işlemleri desteklemesi ve kayıt altına alması, uzun vadeli masraf yönetimi açısından büyük önem taşır.

Tevkifat uygulaması, hata kaldırmayan ve titizlik gerektiren bir süreçtir. Öncelikle, mal veya hizmetin niteliğine göre belirlenen tevkifat oranının doğru kullanıldığından emin olunmalıdır; çünkü her işlem türü için farklı oranlar söz konusudur. Ayrıca, işlem yapılan kişi veya kurumun tevkifat kapsamına girip girmediğinin önceden kontrol edilmesi, ileride ortaya çıkabilecek mali ve hukuki sorunların önüne geçer. Fatura kesim tarihinin ve tevkifatın beyan edildiği dönemin uyumlu olması da kritik bir husustur; yanlış beyan dönemleri cezai yaptırımlara neden olabilir. Ayrıca, kullanılan muhasebe sistemlerinin tevkifatlı işlemleri desteklemesi ve doğru şekilde kayıt altına alması, beyanname sürecinde ortaya çıkabilecek sorunların önüne geçilmesi açısından büyük önem taşır.

Vergi mevzuatında doğru bilgiyle hareket etmek, sadece yasal uyum açısından değil, operasyonel verimlilik açısından da önemlidir. Her ölçekte işletme, teknoloji destekli dijital sistemlerle bu süreci kolaylaştırabilir. Bu kapsamda, büyük şirketler için Bizigo, masraf ve tevkifat yönetiminde dijitalleşmiş çözümler sunarak firmaların mali süreçlerini daha şeffaf ve denetlenebilir hale getirir.

Her işletmenin tevkifat yükümlülüğü farklılık gösterebilir. Bu nedenle güncel mevzuatı takip etmek, muhasebe ve finans ekipleri için vazgeçilmezdir.